USD 2.7227
EUR 3.1910
RUB 3.4642
Тбилиси
წარმატებული და წარუმატებელი ქვეყნები კორონავირუსთან ბრძოლაში
дата:  2675

ავტორი ს.ხაჟომია

Covid-19-ის პანდემია 2019 წელს ჩინეთში დაიწყო და მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში მალევე გავრცელდა. მან დიდი გავლენა იქონია ყველა სფეროზე. პანდემიის პერიოდში შეიძლება გამოვარჩიოთ ქვეყნები იმ მხრივ, თუ ვინ დაძლია კორონავირუსი კარგად და ვინ აღმოჩნდა იმ სიაში, ვინც დროულად ვერ მიიღო საჭირო ზომები. ზოგიერთი ქვეყანა უფრო კარგად გაუმკლავდა პანდემიისგან გამოწვეულ რთულ პერიოდს, ვიდრე დანარჩენები. 

ქვეყნები, რომლებიც კარგად გაუმკლავდნენ Covid-19-ის პანდემიას

ტანზანია

ტანზანია ერთ-ერთი წარმატებული ქვეყანაა კორონავირუსთან ბრძოლის თვალსაზრისით. ის ძალიან სწრაფი აღმოჩნდა ვირუსთან გამკლავებაში. 2020 წლის თებერვალი-აპრილის შუალედში ტანზანიის მთავრობამ მსოფლიოს ჯანდაცვის ორგანიზაციის მიერ დადგენილი შეზღუდვები გამოიყენა, რომ კორონავირუსის გავრცელება შეეჩერებინა, მათ შორის იყო სოციალური დისტანცია და ნიღბების სავალდებულო გამოყენება. 

ამ მიმართულებით, ზოგიერთი წარმატებული ქვეყნის მსგავსად, ტანზანიაში არ გამოცხადებულა ლოქდაუნი, რადგან მთავრობის რჩევა იყო, რომ ის შეამცირებდა ჯანდაცვის სერვისებზე საჯარო წვდომას, განსაკუთრებით, ქრონიკული დაავადებების მქონე პაციენტებისთვის, როგორიცაა ტუბერკულოზი და შიდსი, ამ ქვეყანაში ორივე გავრცელებული დაავადებაა. 

ასევე, მთავრობას მიაჩნდა, რომ ლოქდაუნის დაწესება აისახებოდა ეკონომიკაზე და  მოქალაქეებს ხელს შეუშლიდა მუშაობაში, რაც საკვებსა თუ ჯანმრთელობაზე გავლენას მოახდენდა. 2021 წლის ივნისში, ერთი წლის შემდეგ, ტანზანიამ გამოააშკარავა კორონავირუსის შემთხვევები, ინფექციის მესამე ტალღის დაწყებისას თითქმის აღარც იყო კორონავირუსი და მთელი ქვეყნის მასშტაბით მხოლოდ 100 შემთხვევა ფიქსირდებოდა.  

ახალი ზელანდია

შემდეგი ქვეყანა არის ახალი ზელანდია, რომელსაც კორონავირუსის წინააღმდეგ ბრძოლაში დიდი დრო არ დაუხარჯავს. 2020 წლის 28 იანვარს ჯანდაცვის სამინისტრომ ჯანმრთელობის ეროვნული საკოორდინაციო ცენტრი (NHCC) შექმნა, ის პანდემიაზე მუდმივ გავლენას ახდენდა. ახალი ზელანდიის დაცვის პირველი ბარიერი ის იყო, რომ ინფექციური და საგრძნობი დაავადებების შესახებ ბრძანების თანახმად, სამედიცინო პრაქტიკოსებს უნდა ეცნობებინათ საეჭვო შემთხვევების შესახებ, რაც ჯანმრთელობასთან იყო კავშირში. 

საზღვარგარეთ და სხვა ქვეყნებში მოგზაურობის შეზღუდვები ჯერ კიდევ 2020 წლის თებერვალში დაწესდა, ხოლო 2020 წლის 23 მარტს ახალმა ზელანდიამ მიმართა პანდემიის აღმოფხვრის სტრატეგიას. შეიძლება ითქვას, რომ ეს არის ქვეყანა, რომელსაც არასდროს განუცდია დიდი პანდემია. 

ნოემბერში, მხოლოდ იმის გამო, რომ ერთ სტუდენტს დაუდასტურდა კორონავირუსი, ჯანდაცვის წარმომადგენლებმა მომუშავე ადამიანებს მოუწოდა, რომ სახლში დარჩენილიყვნენ. შესაბამისად ის იმ ქვეყნების რიგს განეკუთვნება, რომლებიც კარგად გაუმკლავდნენ პანდემიას. 

სინგაპური

სინგაპურში Covid-19-ის გავლენა შემსუბუქდა დროული რეაგირებისა და კორონავირუსზე ტესტირების სწრაფად დაწყების გამო. ასევე, ვირუსის ხელყოფას ხელი შეუწყო შედარებით მცირე მოსახლეობამ. ჩინეთში დაავადების პირველივე აფეთქებისთანავე მთავრობამ სასაზღვრო კონტროლი გაამკაცრა და საზოგადოებასაც ნათლად აუხსნა სიტუაციის არსი. ბევრი ვერ ხსნიდა, თუ რატომ იყო სინაპურში სიკვდილიანობის დონე ასე დაბალი. ინფექციონისტი სპეციალისტების აზრით, ერთ-ერთი მიზეზი მოსახლეობის საშუალო ასაკი იყო, რადგან კორონავირუსის შემთხვევების უმეტესობა, ძირითადად, ახალგაზრდებზე მოდიოდა. 

ლოქდაუნის საწყის პერიოდში, სინგაპურის კორონავირუსის შემთხვევათა 90%-ზე მეტი უცხოელი მუშაკები იყვნენ დაბალი ანაზღაურებით, რომლებიც საერთო საცხოვრებელში ცხოვრობენ. 

მთავრობის განცხადების თანახმად, 7 წელს ზემოთ მოსწავლეებს უნდა ეტარებინათ სპეციალური მოწყობილობა 2020 წლის დეკემბრიდან, რომ კორონავირუსის შემთხვევების გადაცემა შეზღუდულიყო ოჯახის ასაკოვანი წევრებისთვის. ამ ყოველივედან გამომდინარე, სინგაპური კარგად გაუმკლავდა პანდემიას და ნაკლები მსხვერპლით გამოვიდა. 

ფოტო: მარიამ ყანჩაველი

ქვეყნები, რომლებიც კორონავირუსს ვერ გაუმკლავდნენ

ამერიკის შეერთებული შტატები

ერთ-ერთი მიზეზი, თუ რატომ ვერ გაუმკლავდა ამერიკა კორონავირუსის პანდემიას არის ის, რომ დონალდ ტრამპმა პანდემიის დასაწყისში უარი თქვა მოქმედების სწრაფად დაწყებაზე და მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის რჩევები ნაკლებად გაითვალისწინა. მიუხედავად იმისა, რომ კვლევამ აჩვენა ჰიდროქსიქლოროქინი არაეფექტური იყო სამკურნალოდ, აშშ-ში მაინც შეუწყვეს ხელი მისით მკურნალობას, როგორც ვირუსის განკურნების გზას. ასევე ნიღბებს აქტიურად არ იყენებდნენ. ტრამპის ადმინისტრაცია ხშირად ადანაშაულებდა ტესტირების მასშტაბებს მაღალი ციფრების გამო. 

ბაიდენმა მისი პრეზიდენტობის პირველივე დღესვე ხელი მოაწერა ნიღბების ტარების შესაძებ სავალდებულო ბრძანებას, თვითმფრინავით, მატარებლით თუ ავტობუსით მგზავრობის დროსაც აუცილებელი გახადა. ამასთან ერთად, არსებობს ოფიციალური მკვლევარი კორონავირუსის ჯანმრთელობის ზომების დაცვასთან დაკავშირებით. ზოგიერთი ლიდერი სკეპტიკურად არის განწყობილი ამ მითითებების მიმართ. ზოგიერთი შტატის გუბერნატორებმა პირდაპირ თქვეს, რომ ისინი არ შეასრულებდნენ მითითებებს, რაც საზოგადოებრივი ჯანდაცვის უფრო მკაცრი ზომების დანერგვასთანაა კავშირში, მიუხედავად იმისა, რომ მათ შტატებში Covid-19-ის შემთხვევები იზრდება. 

ბრაზილია
მიუხედავად იმისა, რომ ბრაზილიაში დაღუპულთა ერთ-ერთი ყველაზე მაჩვენებლია, ჯერ კიდევ არ ყოფილა საერთაშორისო ლოქდაუნი. შტატებმა და ქალაქებმა საკუთარი ზომები მიიღეს, რასაც საპროტესტო აქციები მოჰყვა. პრეზიდენტი ჟაირ ბოლსონარუ ლოქდაუნის საწინააღმდეგო აქციებსაც კი შეუერთდა დედაქალაქში. მთავრობამ სამედიცინო რჩევები დააიგნორა. მასიური ტესტირების დაწყებამ დაიგვიანა და ასევე არც კონტაქტებს არ იკვლევდნენ. 

მდიდარ მოქალაქეებთან შედარებით, ღარიბი ბრაზილიელებს ნაკლებად აქვთ ჯანმრთელობის დაზღვევა და სამედიცინო მომსახურებასაც ხშირად ვერ იყენებენ, მიუხედავად საჭიროებისა. სწორედ ამან გამოიწვია ბრაზილიის უღარიბესი თემების უზარმაზარი ნაწილის ვირუსით დაინფიცირება. 

თავდაპირველად, ბევრისთვის კორონავირუსის ვაქცინები იმედის მომცემი იყო, თუმცა მათზე გავლენა იქონია პრეზიდენტის აზრმა, რომ ზოგიერთი ვაქცინა, მათ შორის “კორონავაკი” არასანდოა მისი წარმოშობის გამო. ამის საპასუხოდ, ჩინეთმა ვაქცინების აქტიური მიწოდება ბრაზილისთვის შეაფერხა, რის გამოც წარმოება შეჩერდა. ლიდერებისგან მინიმალური მხარდაჭერის შემდეგ, 2021 წლის იანვარში ათასობით ბრაზილიელი გამოვიდა მანქანებით ქუჩებში ბოლსონაროს გადადგომის მოთხოვნით. 

ინდოეთი

კორონავირუსთან გამკლავების მხრივ, სხვა წარუმატებელ ქვეყნებთან შედარებით, ინდოეთი თავდაპირველად კარგად აკონტროლებდა სიტუაციას. მას შემდეგ, რაც შემთხვევები გაიზარდა ქვეყანაში, მთავრობამ მკაცრი ლოქდაუნი დააწესა, რომელიც იწყებოდა 24 მარტს და გრძელდებოდა 31 მაისამდე. 

ინდოეთის მოსახლეობა არ იყო იმისთვის მზად, რომ მოულოდნელად გამოცხადებულ ლოქდაუნს გამკლავებოდა, შესაბამისად მან მილიონობით დაბალი შემოსავლის მქონე მომუშავე მიგრანტებზე იქონია გავლენა, რომლებიც ქალაქებში უკეთესი ცხოვრების საძებნელად იყვნენ. პანდემიის პეროდში მათ დანაზოგი და მთავრობის მცირე დახმარებაც კი არ ჰქონიათ. შესაბამისად, ისინი დადგნენ შიმშილისა და ავადმყოფობის პირისპირ. საავადმყოფოები არ იყვნენ მზად ეპიდემიის პრობლემის მოსაგვარებლად. განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც ვირუსმა ინდოეთის ღრმა სოფლებშიც მიაღწია და ბევრი ადამიანი გარდაიცვალა. ვაქცინაციას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ვირუსის გავრცელების შეჩერებაში, თუმცა ინდოეთში მცირე რაოდენობაა ხალხის, ვინც აიცრა. 

ინდოეთი პანდემიის წინაშე ნაკლები დაფინანსებითა და მცირე რაოდენობის საავადმყოფოებით აღმოჩნდა. ცოტა ხნის წინ ინდოეთში, Covid-19-ის შემთხვევები და სიკვდილიანობა მასიურად გაიზარდა, რაც გამოწვეული იყო საყოველთაო შეკრებებით საზოგადოებრიც ფესტივალებსა და საარჩევნო შეხვედრებზე.  მეორე ტალღის დროს გადაივსო საავადმყოფოები, ჟანგბადისა და სხვა სამედიცინო მასალის დეფიციტი შეიქმნა. 

ფოტო: მარიამ ყანჩაველი

 

аналитика
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати